“Problemet e shahut kërkojnë nga ata që i kompozojnë të njëjtin nivel cilësor që karakterizon çdo kompozim tjetër artistik: origjinalitet, shpikje, harmoni, saktësi, kompleksitet dhe… mungesë totale sinqeriteti”, – do shprehej Nabokov.
Të mendosh për realitetin, duke e projektuar atë në një tabelë shahu është një zakon që nuk i përket më Perëndimit. Një fakt që shumëkush do ta gjejë befasues, është se në të kaluarën përbrendësimi intelektual i kësaj loje fisnike prodhoi deri modele mendore për interpretimin e ngjarjeve të tanishme dhe parashikimin e të ardhmes.
Mbi të gjitha, Nabokov duket se na paraqet një shëmbëlltyrë, një lloj udhërrëfyesi për shpirtin rus, përmes teknikës narrative metonimike të “pjesës për të gjithë” (një rus për të gjithë): qëllimi është të vihet në skenë lidhja thelbësore midis jetës. Dhe loja, sikur shahu të përfaqësonte jo vetëm substancën e jetës, por edhe strukturën e saj. Me një alternim elegant metaforash të guximshme, lojëra verbale, përshkrime surrealiste që trazojnë fushshikimin e lexuesit në shumë detaje pafundësisht të vogla, kur krijesa njerëzore nuk skicohet më në tërësinë e tij, por i ka kapur me tërësi, këpucë misterioze me majë, doreza të dobëta, me pak fjalë të gjitha ato topoa stilistike që e bëjnë penën e Nabokovit të pagabueshme dhe të paimitueshme, emigranti rus na katapulton në botën e Luzhinit, një fëmijë i brishtë, introvert, me një prirje të ulët për marrëdhënie me moshatarët. Tema përmban në vetvete aspekte të aktualitetit të zjarrtë, që mund të çojnë në projektimin e dinamikës më elementare të lojës në një kuptim luftarak, në të cilin strategjitë e mira, të cilat përfshijnë edhe humbjet, mund të çojnë në fitore. Nga ana tjetër, humbja totale do të ishte e barabartë me vetëvrasje, sepse, si në lojë, nuk ekziston një aurea mediocritas midis fitimtarit dhe humbësit. Me “Mbrojtja Luzhin”, Nabokov shkroi romanin më të fuqishëm për obsesionin pas shahut, ku loja vjedh shpirtin, të çon në ekstazë e shkakton mundime.