Mihal Eminesku – poeti i përjetësisë

Poeti, shkrimtari, filologu, gazetari dhe politikani i shquar, Mihal Eminesku, lindi më 15 janar 1850. Poezia e tij është padyshim një shprehje e ndjenjës romantike evropiane në formën origjinale dhe të fuqishme të shkrirjes së shpirtit të tij: rumun dhe evropian së bashku; vargje të cilat – nga debutimi poetik në 1866 e deri te kryevepra “Shpresoj” e botuar për herë të parë në 1883 – shprehin sehnsucht-in, ankthin e përjetësisë dhe melankolinë e heroit tipik romantik, por që dinë të flasin dhe për bashkëkohësinë. Poezia e Emineskut dallohet për thjeshtësinë e gjuhës, një trajtim mjeshtëror i formës së rimës dhe vargut, një thellësi mendimi dhe një ndikim shprehjeje që prek pothuajse çdo shkrimtar rumun në periudhën e tij dhe më pas. Ai krijoi një poetikë dhe një metrikë krejtësisht të re, që e ngriti poezinë rumune në nivelet e poezisë botërore. Me tema të larmishme dhe të shumanshme, autori di të kalojë nga tema e dashurisë, e cila shpeshherë ndërthuret me atë mitiko-përrallore, në lartësitë filozofike me meditime mbi çështjet kryesore ekzistenciale. Të fuqishme dhe ndjellëse janë, pra, rishfaqjet e episodeve veçanërisht domethënëse të historisë rumune ose vargjet që lavdërojnë barazinë e qenieve njerëzore.

Emocionet më të përsëritura: melankolia, përbuzja, trishtimi, braktisja e ëmbël dhe ndërgjegjësimi i dhimbshëm për jetën nuk i afrohen kurrë një romantizmi të zbehtë, por duke u mbuluar në transparencën e një ëndrre ata ngrihen me vetëdije të fortë në vetëdijen (shumë leopardiane) siç janë njerëzit:

[…] ne fëmijët e një bote të vogël,/ne nuk jemi gjë tjetër veçse një mori milingonash në tokë;/kombe mikroskopike, mbretër, ushtarë, studiues,/ne pasojmë njëri-tjetrin, besojmë se jemi fenomenalë;/miza kalimtare në një botë që konkurron me spektrin dhe që bota nuk është gjë tjetër veçse një çast i pezulluar.

Në shumë prej lirikave, kuptimi i ekzistencës flladitet mes shpresës dhe zhgënjimit të një përjetësie, në kërkim të një kuptimi ekzistence që shpesh tejshikohet përtej njeriut në një lojë të padepërtueshme midis vdekjes dhe jetës:

“Vdekja është një kaos, një det yjesh jeta,/ batak ëndrrash rebele,/ vdekja është një epokë yjesh të përskuqur,/ ndërsa jeta veç një histori ankthi”.