Por ti duhet të jetosh! Jeto për mua!
Novela “Bukuroshet e fjetura” konsiderohet si “kënga e mjellmës” e Jasunari Kavabatas. Nobelisti na fton të kalojmë pesë net të çuditshme në një shtëpi misterioze buzë detit me plakun Egut. Këtu, të moshuarve u ofrohet mundësia të përjetojnë kënaqësitë e fundit sensuale dhe shpirtërore përkrah vajzave të reja të kredhura kimikisht në gjumin e vdekjes, “një abis i pafund”. Të çliruar nga çfarëdolloj ndjesie turpi, ata do të mund të shijojnë bukurinë e vashave dhe ngrohtësinë e pranisë së tyre para se përgjumen njëra pas tjetrës me pilula gjumi. Trishtim dhe bukuri do t’i shkonte shumë për shtat kësaj soditjeje, thuajse nderim, në të cilën kënaqet Eguti. Çdo natë është një mundësi për një zbulim sensual dhe ndijor të një vajze të re, ku përzihen kënaqësia dhe graviteti. Nëpërmjet përshkrimeve trupore, autori na bën të ndiejmë gjithë entuziazmin e shkaktuar nga tekstura, finesa, butësia, freskia, shkëlqimi i lëkurës së tyre, rrumbullakësia rinore e shpatullave, “plotësia e kolmët” apo edhe flokët e gjatë të zinj, që bien ndesh me bardhësinë e lëkurës së tyre. Shkrimtari i madh japonez e stërpiku jetën e tij narrative me tregime të shkurtra, shpeshherë të paharrueshme; libri është një lloj shkolle kundër të shkruarit: ai mëson shmangien nga gramatika, zgjimin, braktisjen.
Historitë e Kavabatas përbëjnë boshllëkun, natën e errët, dhomat e pritjes. Në të vërtetë, arti – shkrimi – është një mrekulli: një lojë sugjerimesh. Art misterioz, monastik – i pabarabartë si ai i ikonës – i poezisë i shoqëruar me shenjën piktoreske, haikun, notën lirike, në një triduum kaneti, me macen në mes. Në tregimet e fundit, Kavabata parashtron çdo art, shpesh tekstet janë pak më shumë se sugjerime; të folurit është bari, lulja. Fjala është një tufë lulesh, një livadh, ndoshta një farë. Tek Kavabata bukuria “është e pandashme nga një lloj shenjtërie… bukuria është një cilësi e pastërtisë dhe, si e tillë, bëhet një kategori metafizike; jo një aspekt i izoluar i ekzistencës, por realizimi i tij më i lartë. Të përulurve, “shenjtorëve” të pavullnetshëm u jepet ai bashkim me universin dhe me gjërat që dukej se ishin humbur përgjithmonë nga njerëzit”. Bukuria është shenjtëri – larg formulës së Kets. Arti është të jesh në lëndinë, ndërsa detyra e njeriut është të hyjë në tempull. Kavabata i tregon lexuesit një kube qiellore të zbukuruar me imazhe delikate. Në këtë hapësirë mund të ndodhë që edhe neveria dhe refuzimi të marrin një konotacion të shenjtë. Në romanet e shkurtra, bukuria është një fitore stilistike, që kapërcen ngjarjet e rrëfyera. Ai vendoset në nivelin e formës dhe të regjistrit gjuhësor, gjithmonë i kërkuar dhe ndjellës. Të lexosh sot Kavabatën, të zhytur në një globalitet të rrënuar nga ana kulturore dhe shoqërore, është si të pish nga kupa e bukurisë. Është një ushtrim që zbut etjen absolute, e cila, në vend që të ulet, bëhet gradualisht më intensive.
Ngjyra e natës fillon të notojë mbi majat e pemëve të larta. Qielli ndryshon, bëhet i kuqërremtë, por vetëm atje ku zhurmon oqeani.